Trong đời sống tâm linh của người Việt, Rằm tháng 7 được coi là một trong những dịp lễ quan trọng. Ngày này được gọi là ngày Vu lan báo hiếu, đồng thời cũng là ngày xá tội vong nhân. Tùy vào vùng miền, một trong hai ý nghĩa này có thể được chú trọng hơn. Điều này dẫn đến sự khác biệt trong phong tục và cách tiến hành ngày lễ. Đối với người dân Miền Nam, khi nhắc đến ngày Rằm tháng 7 là nhắc đến mùa Vu lan báo hiếu. Mặc dù việc cúng cô hồn cũng được thực hiện chu đáo, nhưng ý nghĩa báo hiếu mới là điểm nhấn mạnh và tập trung nhất trong dịp này. Ngay sau đây, hãy cùng Blog Ẩm Thực tìm hiểu kĩ hơn về ngày này cũng như cách chuẩn bị mâm cúng lễ cúng rằm của người miền Nam nhé!
- Nguồn gốc Ngày rằm tháng 7
- Cúng rằm tháng 7 giờ nào tốt?
- Cúng Lễ Rằm Tháng 7 Miền Nam Như Thế Nào?
- Cách chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7 của người miền Nam
- Một Số Lưu Ý Khi Thực Hiện Nghi Thức Cúng Rằm Tháng 7 của Miền Nam
<<<Xem thêm: Rằm tháng bảy 2023: Những việc nên làm và cách chuẩn bị mâm cúng
1. Nguồn gốc Ngày rằm tháng 7
Nguồn gốc Lễ Vu Lan
Lễ Vu Lan báo hiếu xuất phát từ truyền thuyết về Tôn giả Mục Kiền Liên, đệ tử xuất chúng của đức Phật, người đã giải cứu mẹ thoát khỏi kiếp ngục quỷ. Khi Đại Đức Mục Kiền Liên tu thành chính quả, ông tìm kiếm mẹ bằng phép thuật, nhưng phát hiện mẹ đã bị đày vào kiếp quỷ. Ông cố gắng dâng cơm cho mẹ, nhưng đều biến thành lửa. Nhờ sự trợ giúp của Phật Tổ, ông giải thoát mẹ bằng sức mạnh hợp lực của các vị chư tăng. Ngày 15 tháng 7 âm lịch là thời điểm phù hợp để mời các chư tăng cúng tế cứu lấy phước cho mẹ. Từ thời nhà Lý, ngày lễ Vu Lan, không chỉ dành là ngày cho Phật tử, mà còn là ngày để báo hiếu và tri ân cha mẹ của tất cả mọi người.
Nguồn gốc ngày Xá tội vong nhân
Theo “Phật Thuyết Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Ðà La Ni Kinh”, lễ cúng cô hồn trong tháng 7 âm lịch liên quan đến câu chuyện giữa ông A Nan Ðà và một con quỷ miệng lửa. Một đêm, khi A Nan đang yên lặng trong tịnh thất, ông gặp một con quỷ gầy đói, có cổ dài và miệng phun lửa. Quỷ nói rằng trong ba ngày tới, A Nan sẽ trở thành một ngạ quỷ miệng lửa giống nó. Lo sợ, A Nan nhờ quỷ chỉ cho cách thoát khỏi cơn khổ. Quỷ nói rằng ông phải thực hiện lễ cúng cho các ngạ quỷ và cúng dường Tam Bảo, ông sẽ được sống lâu hơn và quỷ sẽ được đầu thai. A Nan kể câu chuyện này cho Đức Phật, sau đó người đã truyền cho ông bài chú “Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Ðà La Ni”. A Nan tụng trong lễ cúng và nhận thêm phước thọ, đồng thời giúp Diệm Khẩu Quỷ thoát khỏi khổ đau. Từ đó, lễ cúng cô hồn đã lan rộng với ý nghĩa tha tội cho kẻ khuất (xá tội vong nhân) hoặc cúng thí cho linh hồn vô gia cư (cô hồn). Đối với người miền Bắc thì ngày Xá tội vong nhân rất được chú trọng, họ thường cúng cô hồn vào bất kỳ ngày nào trong 2 tuần đầu tháng 7, tùy theo từng địa phương, nhưng ngày chính vẫn là ngày rằm.
<<<Xem thêm: Hướng dẫn làm mâm cúng rằm tháng 8 chuẩn nhất
2. Cúng rằm tháng 7 giờ nào tốt?
Khi cúng rằm tháng 7, bạn cần lưu ý các khung giờ tốt, sắp xếp nghi lễ cúng thành tâm để bày tỏ lòng thành với Phật, tổ tiên:
• Cúng Phật: Cúng vào buổi sáng
• Cúng gia tiên: Cúng vào 10 – 11h.
• Cúng cô hồn: Cùng từ 17h – 19h
3. Cúng Lễ Rằm Tháng 7 Miền Nam Như Thế Nào?
Lễ Rằm Tháng 7 của Miền Nam thường được tổ chức ở các chùa, một số gia đình làm mâm cúng lễ ở nhà rồi thụ lộc. Khi cúng, mọi người thường đọc kinh Vu Lan để hiểu rõ về ngày này, hồi hướng công đức để những người thân trong quá khứ được siêu sinh. Nhiều gia đình cũng thường đi đến chùa để thắp hương và cầu nguyện, mong cho cha mẹ đã qua đời được an nghỉ và siêu sinh. Mâm cúng trong ngày rằm tháng 7 là một phần rất quan trọng. Không cần phải phức tạp hay đắt tiền, mâm cúng có thể được chuẩn bị tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình. Cách chuẩn bị mâm cúng mỗi vùng miền có thể khác nhau, nhưng tất cả đều bắt đầu từ lòng biết ơn và tôn trọng đối với cha mẹ và tổ tiên. Quan trọng nhất là sự thành kính và tâm tưởng chân thành mà chúng ta đặt vào việc chuẩn bị mâm cúng này. Thông thường, mâm cúng của người miền Nam trong dịp lễ Vu Lan này gồm những món đặc trưng như:
• Nem rán: Món nem rán là một biểu tượng không thể thiếu trong lễ rằm tháng 7 của người Miền Nam. Đặc điểm của nem rán trong dịp này là nó được làm chay từ những nguyên liệu như rau, củ, nấm… Những nguyên liệu tươi ngon này được cuốn vào lớp bánh tráng mỏng sau đó chiên giòn. Nem rán chay không chỉ ngon miệng mà còn tượng trưng cho sự giảm bớt đau khổ và truyền tải tâm linh.
• Đậu chiên chay: Đậu chiên chay cũng là một món ăn phổ biến trên mâm cúng rằm tháng 7 của người Miền Nam. Món này được làm từ đậu và các nguyên liệu chay khác. Đậu sau khi chiên giòn có mùi thơm đặc trưng, tạo nên một hương vị độc đáo và hấp dẫn.
• Bát canh chay: Canh chay thường được nấu với những nguyên liệu chay như nấm, củ cải, ngô ngọt… Món canh chay không chỉ thơm ngon mà còn mang ý nghĩa tinh thần của việc giữ gìn và bảo vệ tất cả mọi sinh linh.
800 × 450
• Xôi đỗ xanh/xôi gấc: Xôi đỗ xanh hoặc xôi gấc là một món không thể thiếu trên mâm cúng không chỉ trong rằm tháng 7 mà còn trong nhiều dịp lễ cúng khác. Xôi đậu xanh có màu xanh đẹp mắt và vị ngọt dịu, trong khi xôi gấc có màu đỏ rực rỡ và hương thơm đặc trưng. Cả hai món xôi này thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ đối với tổ tiên.
• Bánh da heo: Bánh da heo cũng được nhiều gia đình chuẩn bị trên mâm cúng rằm tháng 7. Bánh da heo có hình dáng giống với lớp da heo nên được coi là biểu tượng của sự phú quý và may mắn.
• Miến xào chay: Miến xào chay là một món ăn hấp dẫn và phổ biến trong thực đơn rằm tháng 7 của người dân Miền Nam. Món ăn này được làm từ các nguyên liệu tươi như rau, nấm… Miến xào chay có vị thơm ngon, mềm mịn và tạo nên sự hài hòa trong khẩu vị.
• Hoa quả: Trên mâm cúng rằm tháng 7, hoa quả cũng đóng vai trò quan trọng. Gia đình thường sắp xếp những loại hoa quả đặc trưng của Miền Nam như măng cụt, dừa, chôm chôm, mãng cầu, vú sữa… Những trái cây tươi ngon này không chỉ thể hiện sự trân trọng mà còn mang ý nghĩa của sự sung túc và tươi mới.
<<<Xem thêm: Hướng dẫn làm mâm cúng rằm tháng 7 chuẩn nhất
4. Cách chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7 của người miền Nam
Mâm cúng rằm tháng 7 tại chùa
Do chùa là nơi thanh tịnh và chỉ dùng đồ chay nên mâm cúng ngày rằm tháng 7 chỉ được phép dâng đồ chay như: xôi chay (xôi gấc, xôi đỗ xanh, xôi cốm, xôi hạt sen, xôi vò,…), các loại chè (chè hạt sen, chè long nhãn, chè kê, chè trôi nước,…), rau củ luộc (su hào, cà rốt, bông cải,…).
Mâm cỗ chay thờ Phật tại nhà
Ngày Rằm tháng 7 là ngày lễ quan trọng đối với Phật tử. Tuy nhiên, trong Phật pháp, tấm lòng của con người quan trọng hơn lễ cúng. Không chỉ đơn thuần là vật chất hay mâm cao cỗ đầy, thành tâm báo ân và báo hiếu là cốt lõi của ngày lễ. Việc chuẩn bị bàn thờ cúng Phật của người miền Nam thường chọn hoa sen, hoa huệ, mẫu đơn, hoa cúc hoặc các loại hoa khác. Mâm cỗ thường là cỗ chay hoặc hoa quả, tuỳ theo quy định và quan điểm gia đình.
• Xôi gấc/Xôi đỗ xanh/
• Giò, chả chay
• Nem chay/Nem hoa quả/Nem rau nấm
• Miến xào chay
• Canh nấm/Canh rau củ/Canh bóng nấu chay
• Đậu chiên chay
• Bánh da heo
Mâm cỗ mặn tại nhà cúng thần linh và gia tiên:
Nếu mâm cỗ của Phật là chay, mâm cúng gia tiên thường bao gồm cỗ mặn và hoa quả. Nguyên tắc “trên chay, dưới mặn” thường được áp dụng, nhưng không bắt buộc. Các món ăn có thể được lựa chọn dựa trên điều kiện gia đình và sở thích của ông bà tổ tiên. Mâm cúng mặn của người miền Nam thường bao gồm xôi, gà luộc, canh, cơm, cá kho, món xào, món nộm… Kèm theo đó là trái cây, hoa cúng, nước, rượu, nhang, nến, vàng mã,…
Mâm cúng chúng sinh tại nhà:
Thường được cúng vào buổi tối của ngày 14/7 hoặc ngày 15/7, có ý nghĩa đặc biệt, bởi đây là thời điểm vong linh trên đường trở về địa ngục.
• Muối, gạo (rắc 4 phương 8 hướng sau khi cúng xong)
• Cháo trắng (cháo thánh) gồm 12 bát nhỏ
• Hoa quả (5 loại quả khác nhau)
• Quần áo nhiều màu sắc
• Các loại bỏng ngô, bánh kẹo
• Tiền vàng
• Nước
• 3 nén hương, 2 ngọn nến nhỏ
<<<Xem thêm: Top các nhà hàng Việt Nam nhận sao Michelin
5. Một Số Lưu Ý Khi Thực Hiện Nghi Thức Cúng Rằm Tháng 7 của Miền Nam
• Khi thực hiện lễ cúng trong Rằm tháng 7, gia chủ cần giữ cho cơ thể sạch sẽ khoảng 2 ngày trước ngày cúng, tránh sử dụng các thực phẩm có mùi để tránh làm ô uế cho bản thân.
• Lễ cúng nên được tiến hành theo trình tự, bắt đầu bằng lễ cúng Phật, sau đó là lễ cúng thần linh và cuối cùng là lễ cúng gia tiên và chúng sinh cô hồn.
• Lễ cúng cô hồn không nên diễn ra trong nhà, mà nên được thực hiện ở ngoài sân, ngõ hoặc trước cửa nhà.
• Vị trí của mâm cúng cũng cần được xác định theo đúng thứ tự. Mâm cúng Phật nên được đặt ở vị trí cao nhất, tiếp theo là mâm cúng thần linh, và cuối cùng là mâm cúng gia tiên.
• Trong ngày Rằm tháng 7, khi có nhiều vong hồn vất vưởng, việc ghi rõ người nhận quần áo vàng mã dành cho gia tiên trong lễ cúng là rất quan trọng.
Chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7 không chỉ là một nghi lễ tôn giáo mà còn là một dịp để gia đình sum họp, tưởng nhớ và trân trọng những giá trị gia đình. Quá trình chuẩn bị mâm cúng đòi hỏi sự tôn trọng và quan tâm đến truyền thống, tạo ra một không gian linh thiêng và ý nghĩa. Hy vọng rằng bài viết trên sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho bạn trong ngày rằm tháng 7. Đừng quên theo dõi Blog Ẩm Thực để khám phá thêm những thông tin hữu ích khác nhé!
<<<Xem thêm: Tổng hợp 10 mâm cơm tối dễ ăn nhất cho mùa hè nóng nực
Add comment